جوجه
کشی مصنوعی : امروزه جوجه کشی طبیعی نمی تواند نیازهای رو به رشد جامعه را
براورده کند بنابراین تولید جوجه به روش مصنوعی و در حجم زیاد از جایگاه و
اهمیت ویژه ای برخوردار است و نسبت به جوجه کشی طبیعی دارای محاسنی به شرح
زیر میباشد:
1. در تمام طول فصول سال امکان تولید جوجه وجود دارد
2. تعداد زیادی جوجه در هر دوره میتوان تولید کرد
3. به وجود مرغ کرچ نیازی نیست
4. برای رشد جنین شرایط لازم وجود دارد و کلیه مراقبتهای بهداشتی جهت جلوگیری از آلودگی و شیوع امراض تحت کنترل می باشد .
انسان
با بررسی و تحقیق بر روی حالات و رفتار مرغ کرچ در هنگام خوابیدن به روی
تخم مرغ (جوجه کشی طبیعی) و فهمیدن به عوامل موثر در رشد نطفه به ساخت
ماشین جوجه کشی اقدام کرد.
انجام جوجه کشی مصنوعی از هر دستگاهی که
بتواند عوامل رشد جنین از قبیل ( چرخش ، حرارت ، اکسیژن ، رطوبت) را فراهم
کند میشود برای بهره برداری از جوجه کشی مصنوعی استفاده کرد.
اجزا و ساختمان دستکاه جوجه کشی و نحوه استفاده از آن : دستگاه جوجه کشی بگونه ایی است که با آن انسان میتواند در هر مقیاسی به انجام عمل جوجه کشی (مصنوعی ) بپردازد.
موارد زیر در ساختمان تمام دستگاه جوجه کشی (با هر ظرفیتی ) در آن به کار رفته است:
1 - سیستم تنظیم حرارت ( مبحث دما( در دستگاه
2 - سیستم تولید رطوبت یکنواخت و تهویه هوای مناسب دستگاه
4 - نحوه چرخاندن منظم تخم مرغها در دستگاه
با یکی از این روشهای زیر میتوان فضای داخل دستگاه جوجه کشی را گرم کرد :
1. هوای گرم جریان داشته در لوله های داخل دستگاه جوجه کشی
2. جریان آب گرم در درون لوله های داخل دستگاه جوجه کشی
3. گذاشتن مقاومتهای الکتریکی در داخل دستگاه جوجه کشی
ماشین یا دستگاه جوجه کشی
دستگاهی است که باید توانایی به وجود آوردن شرایطی کاملا مشابه با آنچه
پرنده ی مادر بطور غریزی برای تبدیل تخم ها ی نطفه داربه جوجه انجام میدهد
را دارا باشد .
مبحث دما :
از نظر منبع حرارت دستگاه جوجه کشی متفاوت هستند گاز طبیعی ، سوخت فسیلی مثل نفت یا گازوییل ( البته این منبع عملا منسوخ شده است ) ، نیروی برق و...
خصوصیات یک سیستم ایده آل گرمایی برای دستگاه جوجه کشی :
1 - تناسب بین ابعاد و حجم دستگاه جوجه کشی
2 - سیستم گرمایی باید در فاصله و محلی قرار بگیرد که نسبت به تخمها مناسب باشد
3 - بالایی راندمان
4 - تامین حرارت مطلوب و مورد نیاز دستگاه در کوتاهترین زمان بدون وارد کردن شوک حرارتی به تخم و جنین
5 - حرارت باید به صورت یکنواخت پخش شود به نحوی که کلیه تخمها در شرایط دمایی یکسان ونرمال قرار بگیرند.
مبحث رطوبت :
تولید رطوبت از آب به روشهای مختلفی امکانپذیر است ، در ابتدایی ترین روش میتوان یک ظرف آب را در دستگاه جوجه کشی
قرار داد که باعث ایجاد رطوبت میشود حال اگر به شود به طور معینی سطح آب
ظرف را تنظیم کرد و با یک رطوبت سنج ساده میزان آن را اندازه گیری کرد با
این روش به نحو مطلوب تری میتوان بر رطوبت مورد نیاز فرآیند جوجه کشی نظارت
داشت.
از دستگاههای رطوبت ساز یا بخار سرد آلتراسونیک یا مه ساز که
مبتنی بر مدارات الکترونیکی هستند در دستگاههای پیشرفته با تکنیک خاصی
استفاده شده است ولی در سطوح کوچکتر از یک ظرف آب معمولی میتوان استفاده
کرد. ظرف آب باید در نزدیکی منبع گرما قرار بگیرد زیرا باید از گرمای منبع
برای تولید بخار استفاده کرد و حتما باید در محلی باشدکه باعث خیس شدن محل
نشود و به خوبی مهار گردد.
بوسیله دستگاه اندازه گیری دیجیتالی، (رطوبت سنج ) میزان رطوبت سنجیده میشود. در دستگاه جوجه کشی
دمای موجود باعث تبخیر آب ازتخم مرغها و تلفات جنین می شود . به همین دلیل
توجه به رطوبت مناسب اهمیت بسیاری دارد. از طرفی رطوبت کم شده در دستگاه جوجه کشی
باعث میشود که تبخیر و وسیع تر شدن کیسه های هوایی داخل تخم افزایش یابد
که در نتیجه نوک جوجه به اطاقک هوا زودتر می رسد . همچنین بالا بودن رطوبت
باعث میشود که کیسه هوا شده دیر به وسعت برسه و جوجه در این زمان قادر به
تنفس نخواهند بود . رطوبت دستگاه جوجه کشی به سرعت تهویه و دمای آنها بستگی دارد .
اهمیت تهویه در دستگاه جوجه کشی:
مهمترین
مساله اصلی در تهویه اکسیژن رساندن به تخم مرغ و دور کردن دی اکسید کربن
تولیدی از آن میباشد البته مسائل دیگری هم مثل رطوبت و توزیع یکنواخت گرما
از کارکردهای دیگر تهویه است .
چرخش تخم مرغها :
چرخاندن تخمها در
زمانهای مشخص در جوجه کشی تاثیر بسزایی دارد میباشد ، بصورت طبیعی مشاهده
شده است مرغ مادر برای جلوگیری از چسبیدن زرده به پوسته و همچنین کیسه هوای
درون تخم هر ۳۵ دقیقه بطور متوسط اقدام به چرخش تخمها میکند ، در مقیاس
صنعتی چرخش تخمها را به ازای هر ۱ ساعت برای تخم مرغ و هر ۲ تا ۴ ساعت
یکبار برای تخم بلدرچین توسط فشار جکهای بادی و یا موتورهای الکتریکی انجام
میشود و مرسوم ترین نحوه برای چرخش تخمها به این صورت است که باید سر کوچک
تخمها بسمت پایین باشد و در دستگاه جوجه کشی
در شانه مخصوص قرار بگیرد این شانه را نسبت به افق ۴۵ درجه تغییر زاویه
داده و پس از مدت زمان مشخصی این تغییر زاویه ۴۵ درجه ای نسبت به افق را از
طرف مقابل اعمال میکنند باید توجه داشت هر گونه چرخش باید به آرامی و بدون
تکانهای شدید انجام پذیرد زیرا تکان شدید باعث صدمه به جنین شده و از
میزان موفقیت در جوجه کشی می کاهد .
نکته:
تخم مرغها به این گونه
قرار میگیرند که قسمت پهن آنها به سمت بالا باشد وگرنه سر جوجه در قسمت
باریک قرار می گیرد و به تنفس قادر نخواهد بود و از بین می رود ( قسمت پهن
از کیسه محبوس شده هوا تشکیل شده که در روزهای آخر جوجه از آن تنفس میکند )
ولی در 3 روز پایانی به هچ به حالت افقی در سینیهای هچر قرار خواهند گرفت.
عملیات جوجه کشی در مرغداری ها در شرایط محیطی خاص و ویژه ای انجام می شود.
این شرایط محیطی شامل دما ، میزان رطوبت و ... می باشند و به طور کلی میتوان گفت که وظیفه اصلی یک دستگاه جوجه کشی ، فراهم نمودن این شرایط فیزیکی مناسب برای عملیات جوجه کشی می باشد.
یک دستگاه جوجه کشی دارای ویژگیها و شرایط ویژه ای میباشد که در زیر به اختصار به آنها اشاره میکنیم :
میزان دمای محیطی که دستگاه جوجه کشی در آن قرار دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. این دما باید چیزی در حدود 22 تا 30 درجه سانتیگراد باشد. میزان دما بر عملکرد و راندمان دستگاه جوجه کشی تاثیر مستقیمی دارد.
فضایی که دستگاه جوجه کشی در آن قرار میگیرد نیز به لحاظ مساحت باید حداقل پنج برابر اندازه دستگاه جوجه کشی باشد . لذا در استفاده از دستگاه جوجه کشی ، به رعایت این موضوع باشید.
یکی دیگر از موارد مهم تهویه مناسب می باشد. اکسیژن یکی از موارد ضروری در رشد جنین میباشد که در دستگاه جوجه کشی این اکسیژن مورد نیاز جنین ها توسط دریچه هایی که برای ورود هوا و به همین منظور در دستگاه جوجه کشی تعبیه شده ، فراهم میگردد .
هیچگاه دستگاه جوجه کشی را در نزدیکی محیطی با بوی نامطبوع قرار ندهید.همچنین دستگاه جوجه کشی نباید در محیطهای آلوده قرار گیرد. بهتر است قبل از ورود به محل قرار گرفتن دستگاه جوجه کشی ، از حوضچه هایی که به منظور عبور و ضد عفونی شدن تعبیه میشود. استفاده نمایید.